Karbon Ayak İzi Nedir?

Karbon Ayak İzi Nedir? Hesaplarken Nelere Dikkat Etmemiz Gerekir?

Karbon ayak izi, bir bireyin, kurumun veya faaliyetin doğrudan veya dolaylı olarak atmosfere saldığı toplam sera gazı miktarını ifade eder. Genellikle ton veya kilogram karbondioksit (CO₂) eşdeğeri olarak ölçülür. Üretim tesislerinde karbon ayak izi hesaplaması, çevresel sürdürülebilirliği sağlamak ve enerji verimliliğini artırmak adına önemli bir adımdır.

Karbon Ayak İzi Hesaplama Aşamaları ve Dikkat Edilmesi Gerekenler:

1. Sınırların Belirlenmesi (Organizasyon ve Operasyonel Sınırlar):
   Üretim tesisinin karbon ayak izi hesaplanırken öncelikle organizasyonel sınırlar belirlenmelidir. Bu, hangi üretim tesislerinin, departmanların veya faaliyetlerin karbon ayak izi hesaplamasına dahil edileceğini tanımlar.
   Operasyonel sınırlar ise tesis içindeki emisyon kaynaklarının tanımlanmasıdır. Bu kaynaklar doğrudan (örneğin üretim süreçlerinden salınan emisyonlar) ve dolaylı (elektrik tüketimi gibi) olabilir.
2. Emisyon Kaynaklarının Belirlenmesi:
   Üretim tesislerinde karbon ayak izi hesaplamasında dikkate alınacak başlıca emisyon kaynakları:
   *Enerji tüketimi: Elektrik, doğalgaz, kömür gibi enerji kaynaklarının kullanımı.
   *Yakıt tüketimi: Şirket araçları veya üretim sürecinde kullanılan makinelerin yakıt tüketimi.
   *Hammadde tüketimi: Üretim sürecinde kullanılan hammaddelerin sera gazı salınımı.
   *Atık yönetimi: Atıkların bertarafı ve geri dönüşüm süreçleri ile ortaya çıkan emisyonlar.
   *Su kullanımı: Su arıtma ve pompalama gibi işlemlerden kaynaklanan dolaylı emisyonlar.
   *Taşımacılık ve lojistik: Hammadde veya ürün taşınmasında kullanılan nakliye araçlarının emisyonları.
3. Emisyon Faktörlerinin Kullanılması:
   Her bir emisyon kaynağı için emisyon faktörleri belirlenmelidir. Emisyon faktörleri, belirli bir faaliyet miktarı (örneğin, 1 kWh elektrik tüketimi) başına ne kadar sera gazı emisyonu yapıldığını gösterir.
   Güncel ve sektöre özgü emisyon faktörlerinin kullanılması hesaplama doğruluğu için kritik öneme sahiptir.
4. Veri Toplama ve Ölçüm:
   Emisyon kaynaklarından doğru verilerin toplanması gerekir. Bu veriler enerji faturaları, yakıt tüketim raporları, atık miktarları veya hammadde tüketim raporları gibi kayıtlardan elde edilebilir.
   Kullanılan ölçüm sistemlerinin doğruluğu ve sürekli veri kaydı sağlanması önemlidir.
5. Sera Gazı Eşdeğerlerinin Hesaplanması:
   Karbon ayak izi hesaplamasında sadece karbondioksit değil, metan (CH₄), azot oksit (N₂O) gibi diğer sera gazları da dikkate alınır. Bu gazların her biri farklı bir küresel ısınma potansiyeline (GWP) sahiptir, bu nedenle emisyon miktarları CO₂ eşdeğeri cinsinden dönüştürülür.
6. Doğrulama ve Raporlama:
   Karbon ayak izi hesaplamalarının doğruluğunun bağımsız bir şekilde doğrulanması güvenilirlik sağlar. Özellikle ISO 14064 veya GHG protokolüne uygun bir doğrulama, verilerin uluslararası standartlara uygunluğunu gösterir.
   Hesaplanan karbon ayak izi sonuçları, yıllık olarak veya dönemsel raporlar halinde sunulmalıdır. Bu raporlar, şirketin çevre politikaları çerçevesinde sürekli iyileştirme hedeflerini de içerebilir.